TU VIỆN FONTAINES 6:30 Tối
DE ROQUEFORT ĐỨNG ĐỐI DIỆN VỚI ĐÁM ĐÔNG. HIẾM KHI các giáo hữu mặc áo lễ như thế này. Giới luật đòi hỏi rằng, phần lớn thời gian, họ phải ăn mặc không chút thừa thãi và phô trương nào. Nhưng một cuộc họp đòi hỏi phải nghiêm chỉnh và mỗi thành viên đều phải nghĩ đến chuyện ăn vận cho đúng cấp bậc của mình.
Hình ảnh thật ấn tượng. Các hiệp sĩ giáo hữu mặc áo choàng len trắng bên ngoài áo thầy tu ngắn trắng viền thêu màu tối. Tất dài màu bạc đi ở chân. Một mũ trùm đầu trắng phủ lên đầu mỗi người. Hình chữ thập màu đỏ bên cạnh bằng nhau, ở đầu bè ra, nằm trên ngực mỗi người. Một cái đai lưng màu tối buộc ngang thắt lưng, và nơi từng đeo kiếm giờ chỉ có một cái khăn đơn giản nhằm phân biệt hiệp sĩ với thợ thủ công, chủ trang trại, nghệ nhân, giáo sĩ, thầy tu, và trợ tá, những người về cơ bản ăn mặc giống vậy nhưng phân chia theo màu xanh, nâu, và đen, giới giáo sĩ nổi bật lên với những đôi găng tay màu trắng.
Khi một cuộc họp được triệu tập, Giới luật lệ đòi hỏi tướng quân là người chủ trì. Đó là một cách dùng để giảm bớt ảnh hưởng của giám quản, vì với tư cách là người đứng thứ hai trong cấp bậc phẩm trật, ông ta có khả năng thao túng mọi người.
“Hỡi các giáo hữu”, de Roquefort cất tiếng.
Căn phòng ngừng hẳn tiếng động.
“Đây là thời điểm để chúng ta cải tổ. Chúng ta phải lựa chọn một trưởng giáo. Trước khi bắt đầu, chúng ta hãy hỏi ý kiến của Đức chúa để Người dẫn dắt chúng ta trong những giờ sắp tới”.
Trong ánh sáng rực rỡ phát ra từ những giá nên bằng đồng, de Roquefort nhìn 488 giáo hữu đang cúi đầu. Lời kêu gọi được phát ra ngay sau khi trời sáng, và phần lớn những người đang làm việc ở bên ngoài tu viện đều đã trở về. Họ tập hợp ở sảnh trên của paiais (Tiếng Pháp, nghĩa gốc là Cung điện), một tòa thành tròn rộng lớn xây dựng từ thế kỷ mười sáu, ở độ cao một trăm feet, chu vi bảy mươi feet, với những bức tường rộng đến một chục feet. Đã có thời nó được sử dụng làm vòng phòng thủ cuối cùng của tu viện trong trường hợp bị tấn công, nhưng nó đã được biến thành một nơi tổ chức các nghi lễ. Các lỗ tường dành cho cung thủ giờ đã trở thành những cửa sổ kính, thứ vữa vàng được treo lên bên trên hình ảnh của thánh Martin, Charlemagne, và Đức Mẹ Đồng Trinh. Căn phòng hình tròn, với hai lối vào rất rộng, có thể dễ dàng chứa được gần năm trăm người và được trang bị một hệ thống âm thanh tuyệt hảo.
De Roquefort nhìn lên bốn chức sắc khác. Chủ toán (cấp bậc quan trọng thứ tư của Dòng, sau trưởng giáo, giám quan, và tướng quân. Nguyên văn là Commander), vừa là người phụ trách hậu cần vừa là thủ quỹ, là một người bạn. De Roquefort đã bỏ ra nhiều năm để xây dựng một quan hệ tốt đẹp với con người có thái độ khinh khỉnh này và hy vọng những nỗ lực đó sẽ sớm được đền đáp. Phục chủ (nguyên văn: Draper), người lo liệu toàn bộ trang phục cho Dòng, rõ ràng là sẵn sàng chiến đấu bên cạnh viên tướng quân. Tuy nhiên, cha tuyên úy (nguyên văn: Chaplain), người phụ trách tất cả các nghi lễ, là một vấn đề. De Roquefort chưa bao giờ có thể đảm bảo được điều gì đó hữu hình từ tay người Venice này ngoài những điều chung chung dễ thấy. Cuối cùng là giám quản, người đang đứng, tay cầm beauseant, lá cờ đen-trắng được kính ngưỡng của Dòng. Trông ông ta thật thoải mái trong cái áo dài màu trắng và áo chẽn bên ngoài. Miếng vải thêu đính trên vai trái chỉ rõ thứ bậc cao của ông ta. Cái nhìn khiến dạ dày de Roquefort quặn lên. Người đàn ông đó không có quyền gì để mặc lên người những thứ trang phục quý giá như vậy.
“Hỡi các giáo hữu, cuộc tuyển chọn bắt đầu. Đã đến lúc chỉ định các thành viên của cuộc họp bầu cử”.
Tiến trình đơn giản đến đáng thất vọng. Một cái tên được chọn ra từ một cái vạc đựng tên tất cả các giáo hữu. Rồi người đó sẽ nhìn quanh toàn thể và tự do chọn một người khác. Rồi lại chọn từ cái vạc, rồi thêm một người nữa được chọn công khai, cứ thế cho đến khi có đủ mười người. Hệ thống này trộn lẫn sự tình cờ và một lựa chọn mang tính cá nhân, qua đó giảm bớt một cách đáng kể khả năng thiên kiến có chủ ý. De Roquefort, với tư cách là tướng quân, và giám quản được tự động là thành viên, cộng với mười người kia để hoàn chỉnh một hội đồng mười hai người, cần phải có hơn hai phần ba số phiếu để trở thành trưởng giáo.
De Roquefort ngắm nhìn cảnh lựa chọn. Khi đã xong việc, bốn hiệp sĩ, một linh mục, một mục sư, một chủ trang trại, hai nghệ nhân, và một nông dân được chọn. Nhiều người trong số đó ở phe gã. Thế nhưng sự ngẫu nhiên đáng nguyền rủa đã cho phép trong số đó có những người chưa thể biết sẽ lựa chọn như thế nào.
Mười người bước về phía trước và tạo thành một hình vòng cung.
“Chúng ta đã có đủ các thành viên của cuộc họp kín”, de Roquefort tuyên bố. “Cuộc tuyển chọn đã kết thúc. Chúng ta sẽ bắt đầu bầu cử trưởng giáo”.
Các giáo hữu đội lại mũ trùm, dấu hiệu cho thấy cuộc tranh luận đã có thể bắt đầu. Cuộc họp không phải là một việc bí mật. Thay vào đó, sự đề cử, thảo luận, và bỏ phiếu có thể được tiến hành trước mặt toàn bộ các giáo hữu. Nhưng Luật quy định rằng những người chứng kiến không được phép nói một lời nào.
De Roquefort và giám quản đứng vào cùng với những người còn lại. De Roquefort không còn chủ trì nữa – trong cuộc họp tất cả đều bình đẳng. Một trong mười hai người, một hiệp sĩ nhiều tuổi với bộ râu dày màu ghi, nói, “Tướng quân của chúng ta, người đã bảo vệ Dòng trong nhiều năm, xứng dáng trở thành trưởng giáo kế tiếp. Tôi xin được đề cử ông”.
Hai người nữa bày tỏ sự đồng tình. Như vậy là đủ ba người để một lời đề cử có hiệu lực.
Một người khác trong số mười hai người, một trong hai nghệ nhân, một thợ làm súng, bước lên phía trước. “Tôi không nhất trí với những gì đã xảy ra với trưởng giáo. Người là một người tốt, rất yêu Dòng. Lẽ ra Người không nên bị phản đối. Tôi xin đề cử giám quản”.
Hai người nữa bày tỏ sự đồng tình.
De Roquefort đứng im phăng phắc. Cuộc đấu đã bắt đầu phân chia ranh giới.
Cứ việc để cho trận chiến bắt đầu.
Cuộc tranh luận bắt đầu bước sang giờ thứ hai. Luật không quy định thời gian tối đa cho cuộc họp, nhưng đòi hỏi rằng tất cả những người tham dự đều phải đứng, vì thời gian của tiến trình cũng là một nhân tố của khả năng nhẫn nại của những người tham gia. Chưa hề có ai xướng số lượng phiếu. Tất cả mười hai người đều có quyền làm việc đó, nhưng không ai muốn mất điểm – điều đó được xem là một dấu hiệu của sự yếu ớt – nên các phiếu bỏ sẽ chỉ được xướng khi nào có đủ hai phần ba số người nhất trí với nhau.
“Tôi không thấy ấn tượng với những gì cha dự tính”, một trong số các thành viên cuộc họp, linh mục, nói với giám quản.
“Tôi không nghĩ rằng mình có một dự tính”.
“Cha sẽ tiếp tục những gì Trưởng giáo đã làm. Những cách
thức của quá khứ. Đúng hay sai?”
“Tôi sẽ tiếp tục trung thành với lời thề của tôi, và cha cũng nên làm vậy”.
“Lợi thế của tôi không nói gì đến sự yếu ớt”, linh mục nói. “Cái đó không đòi hỏi tôi phải thỏa mãn với một thế giới suy tàn trong sự quên lãng”.
“Chúng ta đã bảo vệ được kiến thức của chúng ta trong nhiều thế kỷ. Tại sao chúng ta lại phải thay đổi?”
Một thành viên khác của cuộc họp bước lên phía trước. “Tôi thấy mệt mỏi vì thói đạo đức giả lắm rồi. Tôi thấy phát ốm lên vì nó. Chúng ta đã gần như bị xóa sổ vì thói ưa hư danh và ngu dốt. Đã đến lúc cần quay lại với con đường sáng rồi”.
“Với mục đích gì?”, giám quản hỏi. “Rồi sẽ được gì?”
“Công lý”, một hiệp sĩ khác hét lên, và nhiều thành viên đồng ý.
De Roquefort nghĩ rằng đã đến lúc can thiệp. “Phúc Âm nói, hãy để cho người nào tìm kiếm không dừng lại cho đến khi tìm thấy. Khi tìm thấy, người đó sẽ thấy bấn loạn. Khi bấn loạn, người đó sẽ kinh ngạc và thống lĩnh tất cả”.
Giám quản nhìn thẳng vào mặt gã. “Thomas cũng nói rằng, nếu những kẻ ở trên nói với ngươi, rằng nước trời ở trên trời, thế nên những con chim trên trời sẽ đến được đó trước ngươi. Nếu chúng nói với ngươi, rằng nước trời ở ngoài biển, thì những con cá sẽ đến được đó trước ngươi”.
“Chúng ta sẽ không bao giờ đi được đến đâu nếu cứ giữ mãi cách thức hiện nay”, de Roquefort nói. Nhiều cái đầu gật gù đồng tình, nhưng chưa đủ để có thể kêu gọi bỏ phiếu.
Giám quản do dự một lúc, rồi nói, “Tôi xin hỏi cha, Tướng quân. Các dự tính của cha là gì nếu được bầu? Cha có thể nói cho chúng tôi không? Hoặc là cha sẽ làm giống như Jesus, chỉ hé lộ những điều bí ẩn của mình cho những người xứng đáng với các bí ẩn, không bao giờ để cho tay trái biết được những gì tay phải làm?”
Gã đã đợi đến lúc này để nói cho các giáo hữu về điều gã định nói. “Jesus cũng đã nói, Không có gì bị che giấu mà không phát giác”.
“Vậy cha có thể làm gì cho chúng tôi?”
Gã nhìn quanh phòng, cái nhìn đi từ sàn nhà lên đến trần. Đã đến thời điểm. “Hãy nhớ lại. Lúc Khởi đầu. Khi hàng nghìn giáo hữu lập thệ. Họ là những con người can đảm đi chinh phục Đất Thánh. Trong Biên niên sử, một câu chuyện kể rằng một đạo quân bị thua trước người Saracen. Sau trận chiến, hai trăm hiệp sĩ nhận được lời đề nghị sẽ được tha mạng sống nếu chịu bỏ Christ để gia nhập đạo Hồi. Tất cả đều lựa chọn mất đầu. Đó chính là di sản của chúng ta. Các cuộc Thập tự chinh đã từng là cuộc thập tự chinh của chúng ta”.
Gã ngừng lại một lát để gây hiệu ứng.
“Điều đó khiến cho ngày thứ Sáu 13 tháng Mười năm 1307 – một ngày bi thảm, khủng khiếp, mà nền văn minh phương Tây vẫn tiếp tục coi là một ngày xấu – thật khó để có thể chấp nhận. Hàng nghìn giáo hữu của chúng ta đã bị bắt giữ một cách sai trái. Hôm trước họ còn là Các chiến binh nghèo của Christ và Đền thờ Solomon, biểu tượng của tất cả những gì tốt đẹp, sẵn sàng xả thân vì Nhà thờ, Giáo hoàng, và Chúa. Ngày hôm sau họ bị kết án dị giáo. Và với tội danh gì? Rằng họ đã giẫm lên thánh giá, trao nhau những nụ hôn xấu xa, tổ chức những cuộc họp bí mật, thờ phụng một con mèo, giao hợp hậu môn, kính ngưỡng một cái đầu người có râu”, Ông dừng lại. “Trong đó không có một từ nào đúng, thế nhưng các giáo hữu của chúng ta đã bị tra tấn và nhiều người đã gục ngã, khai ra những điều dối trả. Một trăm hai mươi người đã bị thiêu sống”,
Gã lại dừng.
Ba đoạn trích trên nằm trong Phúc Âm của Thomas (không nằm trong hệ thống Phúc Âm của Tân Ước). Đó là một văn bản được viết bằng tiếng Ai Cập cổ, ngày tháng ghi trên cho biết là nó được viết vào thế kỷ thứ tư, nhưng nhiều học giả cho rằng nó đã có từ thế kỷ thứ nhất, gồm 114 đoạn được coi là đậm chất minh triết.
“Di sản của chúng ta là một di sản nhục nhã, và chúng ta đi vào lịch sử bằng sự nghi ngờ”.
“Và các cha định sẽ nói gì với thế giới?”, giám quản bình tĩnh hỏi.
“Sự thật”.
“Thế tại sao họ lại phải tin lời các cha?”
“Họ sẽ không có lựa chọn nào hết”, gã nói.
“Tại sao lại như vậy?”
“Tôi sẽ có bằng chứng”.
“Phải chăng cha đã tìm ra được Bí mật Lớn của chúng ta?”
Giám quản đang động đến chỗ yếu duy nhất của gã, nhưng gã không hề tỏ ra nao núng. “Tôi đã nắm được trong tay”.
Những nắm tay trong sảnh giơ lên.
Khuôn mặt giám quản vẫn lặng như tờ. “Cha vừa nói là cha đã tìm ra những gì đã mất trong suốt bảy trăm năm của chúng ta. Thế cha có tìm thấy cả kho báu đã thoát khỏi tay Philip Công bằng không?”
“Cả cái đó tôi cũng đã nắm được trong tay”.
“Chỉ là nói suông thôi, Tướng quân!”
Gã nhìn thẳng vào các giáo hữu. “Tôi đã tìm kiếm trong suốt mười năm. Các dấu vết rất khó khăn, nhưng tôi sẽ sớm nắm được bằng chứng mà cả thế giới không thể phản bác được. Dù cho đầu óc không thể thay đổi được. Thắng lợi sẽ đến khi chứng minh được rằng các giáo hữu của chúng ta không phải là dị giáo. Thay vào đó, tất cả họ đều là thánh”.
Tiếng vỗ tay vang lên từ đám đông. De Roquefort nắm lấy thời điểm đó. “Nhà thờ La Mã kết tội chúng ta, tuyên bố chúng ta là những kẻ thờ thần tượng, nhưng bản thân Nhà thờ cũng thờ phụng các thần tượng của mình, theo lối vô cùng ngoại giáo”. Gã dừng lại, rồi lấy giọng trầm trọng mà nói, “Tôi sẽ mang tấm vải liệm trở về”.
Thêm những tiếng vỗ tay nữa. Mạnh hơn. Kéo dài. Một sự vi phạm Luật, nhưng có vẻ như là không ai quan tâm đến điều đó.
“Nhà thờ không có quyền gì đối với vải liệm của chúng ta” de Roquefort hét lên át tiếng vỗ tay. “Trưởng giáo của chúng ta Jacques de Molay, đã bị tra tấn, bị hành hạ, rồi bị thiêu sống. Nhưng tội lỗi của ông là gì? Là đã là một nô bộc trung thành của Chúa và Giáo hoàng. Di sản của ông không phải di sản của họ. Đó là di sản của chúng ta. Chúng ta có đủ các phương tiện để hoàn thành mục tiêu đó. Và điều đó sẽ được thực hiện dưới thời nắm quyền của tôi”.
Giám quản đưa lá cờ beausant cho người đứng cạnh mình cầm, tiến lại gần de Roquefort, và đợi cho đến khi tiếng vỗ tay lắng xuống. “Thế còn những người không tin vào lời cha thì sao?”
“Cứ tìm sẽ thấy, cứ gõ sẽ mở”.
“Thế còn những người không lựa chọn điều đó thì sao?”
“Phúc Âm cũng rất rõ ràng về chuyện đó. Thương thay cho ngươi bị quỷ sứ nắm lấy phần hồn”.
“Cha là một con người nguy hiểm”
“Không, Giám quản, cha mới là một mối nguy hiểm. Cha đến với chúng ta rất muộn và với một trái tim yếu ớt. Cha không biết gì về những nhu cầu của chúng ta, mà chỉ biết đến những gì mà cha và Trưởng giáo của cha nghĩ về những nhu cầu của chúng ta. Tôi đã hiến dâng cả cuộc đời cho Dòng. Không có ai ngoài cha nghi ngờ năng lực của tôi. Tôi vẫn luôn trung thành với lý tưởng rằng thà phá bỏ còn hơn là cúi đầu”. Gã quay cái nhìn khỏi đối thủ và hướng về phía các thành viên cuộc họp. “Đủ rồi. Tôi xin được xướng phiếu”.
Luật quy định rằng cuộc tranh luận đã kết thúc.
“Tôi sẽ bỏ phiếu đầu tiên”, de Roquefort nói. “Cho chính tôi. Tất cả những ai đồng ý, hãy lên tiếng”.
Gã nhìn vào mười người còn lại, chờ đợi quyết định của họ. Họ im lặng trong cuộc đối đầu giữa hai người, nhưng mỗi thành viên đều hết sức chăm chú lắng nghe. Cái nhìn của de Roquefort đi một vòng quanh các thành viên và chú mục vào những người mà gã biết là trung thành tuyệt đối với mình.
Những cánh tay bắt đầu giơ lên.
Một. Ba. Bốn. Sáu.
Bảy.
Gã đã có đủ hai phần ba, nhưng gã muốn có nhiều hơn thế, nên gã tiếp tục chờ đợi trước khi tuyên bố chiến thắng.
Cả mười người bỏ phiếu cho gã.
Căn phòng vỡ ra trong tiếng chúc mừng.
Nếu vào thời xưa, gã đã được công kênh lên và mang đến nhà thờ nhỏ, nơi sẽ có một buổi lễ được cử hành để vinh danh gã. Sau đó có thể tổ chức một bữa tiệc, một dịp ăn uống linh đình hiếm hoi của Dòng. Nhưng chuyện đó không còn kéo dài nữa. Thay vào đó, người ta bắt đầu gọi tên gã và các giáo hữu, những người bình thường vẫn quen sống trong một thế giới không cảm xúc, vỗ tay để thể hiện sự nhất trí. Tiếng vỗ tay biến thành beauseant — và cái từ đó vang vọng khắp sảnh.
Vinh quang.
Trong khi những tiếng hét vẫn tiếp tục, gã quay sang nhìn giám quản, người vẫn đứng bên cạnh gã. Cái nhìn của họ gặp nhau và cái nhìn của gã thể hiện rõ ràng rằng không chỉ người mà Trưởng giáo đã lựa chọn làm người kế tục mình đã thất bại, mà người thất bại đó còn đang ở trong một tình thế hiểm nghèo.
