LÚC ĐẦU, TÔI LO LẮNG HAI VIỆC: LÀM SAO ĐỂ HỎI Ethan Hastings mà không hé lộ quá nhiều và làm sao để lừa được chồng tôi trong quãng thời gian rảnh cực kì hạn chế của tôi. Giải pháp cho cả hai vấn đề hóa ra lại khá là đơn giản.
Tôi gặp Ethan mỗi ngày trong giờ nghỉ giải lao của tôi. Tôi bảo cậu ta tôi đang tạo một học phần cho học sinh lớp sáu về định hướng trên Internet. Dưới lớp ngụy trang là một dự án cho lớp học, Ethan trả lời tất cả các câu hỏi của tôi và còn nhiều hơn nữa.
Tôi bắt đầu với bảo mật trực tuyến. Chúng tôi không thể để các học sinh lớp sáu vào các trang khiêu dâm, đúng không ? Ethan minh họa cho tôi thấy làm sao để quản lí tài khoản và các trình duyệt để hạn chế nơi người dùng có thể đi tới.
Đêm đó sau khi Ree lên giường, tôi bật máy tính gia đình lên và bắt đầu làm việc. Tôi mở cửa sổ bảo mật trong AOL và bận rộn “cấp phép.” Tất nhiên, sau khi đi ngủ tôi mới nghĩ ra rằng có thể Jason không dùng AOL để lướt web. Có thể anh dùng Internet Explorer hay trình duyệt khác.
Tôi quay lại với Ethan vào ngày hôm sau.
“Còn cách nào khác để xem chính xác những website nào đã được từng máy tính viếng thăm không ? Em biết đấy, bằng cách đó cô có thể kiểm tra và xem mỗi học sinh có đi đến nơi cần phải đến không và liệu các giao thức bảo mật mạng lưới của chúng ta có hiệu quả không.”
Ethan giải thích với tôi rằng mỗi lần một người dùng click vào một website, một cookie sẽ được website ấy tạo ra và những bản sao tạm thời của các trang web ấy được lưu trong cache file Máy tính cũng trữ một lịch sử trình duyệt, để bằng cách tìm vào đúng file, tôi có thể nói chính xác máy tính đã ở đâu trong Thế giới ảo.
Tôi phải đợi năm đêm nữa, cho đến khi Ree đã ngủ và Jason đi làm. Ethan đã chỉ cho tôi làm cách nào tôi có thể click vào menu kéo xuống trên thanh tìm kiếm trên Internet, và nó sẽ chỉ cho tôi thấy những website được máy tính ghé thăm gần đây nhất. Tôi chọn thanh tìm kiếm, tìm được menu kéo xuống, và thấy ba lựa chọn, http://www.drudgereport.com, http://www.usatoday. com, và http://www.nytimes.com .
Ngay lập tức tôi nhận ra rằng chỗ này không đủ lựa chọn, bởi vì khi Ethan làm thế trên máy tính ở phòng máy, chúng tôi dễ dàng có đến 12 cho tới 15 website. Vì thế tôi bật Internet
Explorer lên và tìm lịch sử trình duyệt của nó, lại ra kết quả tương tự.
Tôi bối rối.
Tôi canh lịch sử trình duyệt thêm một chút sau đó. Cứ cách vài ngày, vào những lúc ngẫu nhiên, khi tôi nghĩ tôi có thể nhanh chóng gọi nó lên mà không bị Jason chú ý. Lúc nào tôi cũng tìm thấy 3 website, một việc với tôi chẳng có ý nghĩa gì. Jason dành hàng giờ mỗi lần gò lưng trên máy tính. Không đời nào anh chỉ lên để đọc tin tức.
Ba tuần sau, ngẫu hứng nổi lên. Tôi đặt ra một câu hỏi để nghiên cứu cho lớp xã hội liên quan đến năm quyền tự do được bảo đảm dưới bản Tu chính án thứ nhất. Rồi tôi hân hoan dùng Google. Tôi tìm thấy các trang lịch sử, các trang của chính phủ, Wikipedia, đủ loại trang web tốt. Tôi xem hết chúng, và tới lúc kết thúc tối hôm đó, menu kéo xuống cho thấy một danh sách khá nhiều các trang mới ghé thăm gần đây.
Tôi đi dạy vào ngày hôm sau và dành cho lớp học của tôi một bài giảng ứng khẩu về quyền tự do ngôn luận, tự do tôn giáo, tự do báo chí, tự do biểu tình hòa bình và tự do kiến nghị.
Rồi tôi vội vã về nhà, gần như không ngăn nổi mình cho đến khi Ree lên giường để tôi có thể kiểm tra lịch sử duyệt web của chương trình Internet Explorer thêm một lần nữa.
Bạn biết tôi thấy gì không ? Ba website: Drudge Report, USA Today, New York Times. Mọi trang tôi từng tới trong 24 giờ qua đã mất. Bị xóa sạch.
Vì lí do gì đó, bằng cách nào đó, chồng tôi đang xóa dấu vết trên mạng của anh.
Ngày tiếp theo, tôi hỏi Ethan ngay khi cậu ta bước vào phòng máy tính.
“Hôm qua cô đã nói chuyện với một giáo viên sau giờ học, và cô ấy ám chỉ là việc kiểm tra lịch sử duyệt web không đủ. Rằng có những cách can thiệp vào lịch sử duyệt web, hay cái gì đó đại loại như thế ?”
Tôi nhún vai bất lực và Ethan lập tức ngồi xuống chiếc máy tính gần nhất và khởi động nó.
“Ồ chắc rồi, Cô Jones ạ. Cô có thể xóa cache file sau khi lên mạng. Việc đó sẽ làm cho cô như chưa từng ghé thăm trang web đó. Đây, để em chỉ cho.”
Ethan vào trang web National Geographic (Địa lí Quốc gia), rồi đăng xuất và chỉ cho tôi các lựa chọn để xóa cache file trên máy tính. Tôi tiu nghỉu.
“Vậy là cô không thể thực sự lần theo bọn trẻ đúng không ? Ý cô là nếu bất kì đứa nào tìm ra cách làm sao để xóa cache file – vốn chỉ cần vài cú click – thì chúng có thể thăm mọi nơi trong khi cô không nhìn và cô sẽ không bao giờ khám phá ra !’
“À, cô đã có những chức năng bảo mật cơ bản,” Ethan cố trấn an tôi.
“Nhưng chúng cũng không đơn giản. Em đã minh họa việc đó ngay lần đầu tiên chúng ta thiết lập. Với cô có vẻ như cô không thể thực sự kiểm soát bọn trẻ đi đâu hay làm gì. Có lẽ học phần định hướng trên Internet không hẳn là một ý tưởng hay.”
Ethan suy nghĩ một lúc. Cậu ta là một đứa bé sáng dạ. Thật thà, nhưng cô đơn. Tôi có cảm giác bố mẹ cậu ta yêu cậu nhưng không biết phải làm gì với cậu. Cậu quá thông minh, kể cả người lớn cũng thấy sợ. Cậu ta là loại trẻ con sẽ phải chật vật trong hai mươi năm đầu đời, nhưng rồi sẽ mở mang công ty phần mềm của mình ở vào tuổi hai mươi mốt và kết thúc với việc cưới một cô siêu mẫu và lái xe Ferrari.
Tuy nhiên, cậu ta còn chưa đạt tới mức đó, và tôi cảm thấy thương cho sự e thẹn khổ sở của cậu, cách cậu nhìn cả thế giới qua lăng kính phân tích cao cấp mà phần lớn chúng ta có thể không bao giờ trông thấy.
“Cô có hiểu rằng khi cô xóa cái gì đó trên một chiếc máy tính, nó không thực sự biến mất không ?” chẳng bao lâu sau cậu ta nói.
Tôi lắc đầu. “Không, cô không hề biết chuyện đó.”
Mắt cậu ta sáng lên. “Ồ, thực vậy. Cô thấy không, máy tính vốn rất lười ”
“Thật à !”
“Vâng. Chức năng cơ bản của một chiếc máy tính là lưu trữ thông tin. Nếu cô nghĩ về nó, chiếc ổ cứng chẳng khác nào một thư viện khổng lồ xếp đầy những chiếc giá trống. Rồi cô, người dùng, tới và bắt đầu đưa vào các tài liệu, hay tải thông tin, hay lướt Internet, bất kì việc gì. Cô tạo ra những “cuốn sách” dữ liệu, mà sau đó máy tính sẽ xếp lên giá.”
“Ok”
“Giống như bất kì thư viện nào, chiếc máy tính cần phải gọi ra những cuốn sách ngay khi được bảo. Vì thế nó tạo ra một danh bạ, một hệ thống thẻ danh mục riêng của nó, để nó có thể dùng để tìm từng mẩu dữ liệu cụ thể trên mỗi giá sách. Cô hiểu chưa ?”
“Hiểu rồi,” tôi đảm bảo với cậu.
Ethan cười rạng rỡ với tôi. Rõ ràng ngoài việc là một giáo viên giỏi, tôi cũng là một học sinh tuyệt vời. Cậu ta tiếp tục bài giảng: “Giờ đây là chỗ mà máy tính trở nên lười biếng: Khi cô xóa một tài liệu, chiếc máy tính không buồn tốn thời gian tìm tới dữ liệu thực sự trên giá sách và vứt nó đi. Việc đó sẽ tốn công sức lắm. Thay vào đó, nó chỉ đơn giản xóa tham chiếu tới tài liệu đó trên danh bạ. Cuốn sách vẫn ở đó; tuy nhiên thẻ danh mục thì không còn thể hiện vị trí của nó nữa.”
Tôi nhìn đăm đăm vào người bạn tóc đỏ của mình một lúc.
“E m muốn nói với cô là, kể cả khi cache file bị xóa, những file Internet cụ thể đó vẫn còn ở trong máy tính ở chỗ nào đó ?”
Tôi nhận được nụ cười thứ hai cho câu hỏi ấy. “Giỏi lắm !”
Tôi không ngăn được mình. Tôi cười lại. Việc ấy khiến Ethan đỏ mặt, và nhắc tôi nhớ rằng tôi phải cẩn thận. Chỉ vì tôi đang lợi dụng Ethan Hastings không có nghĩa là tôi muốn làm tổn thương cậu bé.
“Vậy nếu chiếc thẻ danh mục đã bị xóa” tôi hỏi, “làm sao cô tìm được dữ liệu đó ?”
“Nếu cô thực sự muốn biết cái gì ở trong lịch sử duyệt web của một chiếc máy tính thì em tiến cử Pasco.”
“Pasco ?”
“Đó là một phần mềm phân tích máy tính mà cô có thể tải về từ trên mạng. Cách làm thế này: Khi ai đó “xóa cache file,“ máy tính hiếm khi xóa tất cả lưu trữ, ít nhất một vài file index.dat còn bị bỏ lại. Cho nên cô mở file lịch sử ra, chạy Pasco, và nó sẽ nhả ra csv … ”
‘‘CSV à ?”
“Các Giá Trị Dấu Phẩy Cách, sẽ mở ra một bảng Excel cho thấy từng URL đã được máy tính viếng thăm cùng với ngày giờ. Cô có thể cắt và dán một trong các URL vào thẳng cơ chế tìm kiếm của máy tính và nó sẽ mang cô tới website ấy để điều tra. Và , cô sẽ biết mọi nơi mà máy tính từng ghé thăm.”
“Làm sao em biết nhiều thế ?” Tôi phải hỏi.
Ethan đỏ mặt dữ dội. “Gia … ừm … gia đình em !”
“Gia đình em à ?”
“Mẹ em chạy Pasco trên Máy tính của em mỗi tuần. Không phải là mẹ không tin em !” Cậu ta đỏ mặt hơn nữa. “Chỉ là, ừm, sự cẩn thận cần thiết, mẹ gọi thế. Mẹ biết là em thông minh hơn mẹ, vì thế mẹ phải có cái gì đó hỗ trợ.”
“Mẹ em đúng đấy, Ethan. Em là một thiên tài, và cô không biết cảm ơn em sao cho đủ vì đã hỗ trợ cô với học phần này”
Ethan mỉm cười, nhưng lần này có vẻ trầm tư hơn.
Đêm đó ở nhà tôi rất nghiêm túc. Sau hai câu chuyện, một bài hát và nửa chương trình Broadway, Ree đã ngủ, Jason ra ngoài, và tôi lại một mình với những kĩ năng máy tính mới học và cả một bụng nghi ngờ. Nhiệm vụ đầu tiên: tải và cài dặt công cụ phân tích Pasco từ Follhdstone.
Tiếp theo, tôi bắt đầu làm việc với hệ thống ntenu, xác định những file lịch sử khả thi và chạy Pasco trên nội dung. Vai so lại, đầu cúi xuống, tôi chăm chú vào máy tính với đôi mắt dán vào chữ siêu nhỏ trên màn hình và tai lắng nghe tiếng xe đầu tiên của Jason trên lối lái xe.
Tôi không biết tôi đang làm gì, và mọi thứ đều tốn nhiều thời gian hơn tôi tưởng. Điều tiếp theo tôi biết, đã quá nửa đêm và Jason sắp về nhà bất kì lúc nào. Tôi vẫn còn đang chạy các báo cáo và chưa tìm được ra cách để hủy cài đặt Pasco, chỉ sự hiện diện của nó trên màn hình chính thôi cũng đánh động Jason rằng tôi biết có chuyện gì đang diễn ra.
Tôi tăng tốc và hốt hoảng khi cuối cùng cũng mở được cửa sổ thoại hỏi tôi muốn mở hay lưu csv. Tôi không biết nên làm gì, nhưng tôi đang hết thời gian, vì thế tôi chọn Mở và xem một bảng Excel mở ra trên màn hình trước mặt.
Tôi cho là tôi sẽ khám phá ra cả tá URL. Các trang khiêu dâm ? Các phòng tán gẫu ? Thêm nhiều bức ảnh kinh khủng của cậu bé hoảng loạn kia ? Bằng chứng rằng người đàn ông tôi đã chọn để cùng nuôi con với tôi là một gã đam mê dâm dục nặng, hay một trong những gã bệnh hoạn vẫn dùng MySpace để bẫy bọn trẻ 12 tuổi ? Tôi còn chưa chắc là tôi mong chờ điều gì, hay lo sợ điều gì. Mắt tôi nhắm chặt. Tôi gần như không thể ép mình nhìn được.
Ôi, thực ra chồng tôi đang làm cái gì trong suốt những đêm dài ấy ?
Ba giá trị hiện trên màn hình. Tôi đã biết chúng là gì trước cả khi nhập URL vào trong trình duyệt web: Drudge Report, USA Today, và New York Times.
Chồng tôi giữ bí mật rất giỏi.
*
* *
Ngày tiếp theo trong giờ nghỉ giải lao, Ethan đã chờ sẵn trong phòng máy.
“Có được không ?” cậu ta hỏi tôi.
Tôi không biết phải nói gì.
“Sao ?” cậu ta sốt ruột nói. “Cô có tìm ra chồng mình làm gì trên mạng hay không ?”
Tôi nhìn chằm chằm vào học sinh xuất sắc của mình.
Cậu ta tiếp tục nói bằng giọng thực tế. “Học sinh lớp sáu không giỏi Internet đến thế,” cậu nói. “Ý em là, em thì thế, nhưng cô không có một đứa khác như em trong lớp đâu, có nghĩa là cô chẳng có gì phải lo lắng cả. Thế thì chỉ còn lại công việc của cô, nhưng em đột nhập vào máy tính của trường suốt, và chẳng có gì thú vị ở đó … !’
“Ethan !”
Cậu ta nhún vai. “Vậy thì khả năng cuối cùng là cô lo lắng về chuyện gì đó ở nhà. Ree mới bốn tuổi vì thế không thể là con bé. Vậy chỉ còn chồng cô.”
Tôi ngồi xuống. Dường như ngồi tốt hơn là đứng.
“Có phải là khiêu dâm không ?” Ethan hỏi với đôi mắt xanh chân thật. Hay là ông ta đang đánh bạc hết tiền tiết kiệm của hai người ?”
“Cô không biết,” cuối cùng tôi nói.
“Cô không chạy Pasco à ?”
“Có. Nó chỉ trả lại ba URL, cùng là ba cái cô đã từng xem.”
Ethan ngồi thẳng dậy. “Thật à ?”
“Thật.”
“Woa, chắc đã bị cắt. Em chỉ mới nghe về chúng thôi. Giỏi thật !”
“Một cái máy cắt là thứ hay ho à ?”
“Hay nếu cô đang cố xóa dấu vết của mình. Một phần mềm cắt xén, hay tẩy xóa giống như cái cào vậy, nó xóa mọi dấu vết cache file để lại đằng sau.”
“Nó xóa cả những thứ mà một chiếc máy tính lười biếng sẽ không xóa à ?”
“Không. Máy cắt cũng lười. Chúng chỉ tự động xóa cache file để cô không cần phải nhớ làm việc đó bằng tay. Do đó một người có thể đi tới mọi nơi, rồi “cắt” bằng chứng. Nhưng vì thiếu một lịch sử duyệt web cũng là báo động đỏ, nên chồng cô đã cố gắng tỏ ra thông minh bằng cách tái xây dựng một dấu vết giả trên Internet. May thay cho chúng ta, vì ông ta không giỏi làm giả đến thế.”
Tôi không nói một lời.
“Mặc dù vậy đây là phần khó khăn – những phần mềm cắt xén không dễ dùng.”
“Được rồi,” tôi cố gắng.
“Mỗi lần cô click vào một trang Internet, chiếc máy tính lại tạo ra vô vàn file tạm thời đến nỗi không cách nào một phần mềm cắt xén có thể xóa hết được. Thêm nữa, phần mềm cắt
cũng chỉ làm việc với danh bạ thôi. Vì thế các file vẫn còn ở đó, chúng ta chỉ cần phải tìm chúng.
“Bằng cách nào ?”
“Công cụ tốt hơn. Pasco là thứ dược-phẩm-không-cần-toa- thuốc. Giờ cô cần những phương pháp mạnh bán-theo-đơn.”
“Cô không biết dược sĩ nào cả,” tôi thẳng thừng nói.
Ethan Hastings cười toe toét với tôi. “Em biết.”
